Już od kilku lat za sprawą zmian w polityce, wzrosła liczba używania konopi indyjskich zarówno do celów medycznych, jak i rekreacyjnych. Mężczyźni w dalszym ciągu przodują, jednak również coraz więcej kobiet zażywa marihuanę. Czy za skutecznością terapeutyczną oraz negatywnymi skutkami zdrowotnymi marihuany i kannabinoidów stoi płeć? Czy hormony mogą leżeć u podstaw różnic płciowych w działaniu konopi indyjskich i kannabinoidów?

Z badań przeprowadzonych przez naukowców na obiektach zwierzęcych, dowiadujemy się, że samice zwierząt są bardziej wrażliwe na szereg skutków behawioralnych; głównie chodzi o zachowanie, jak i fizjologiczne efekty używania kannabinoidów.

W porównaniu samców szczurów do samic, te drugie są bardziej wrażliwe na działanie kannabinoidów; wiąże się to z przyswajalnością THC. W warunkach wielokrotnego podawania THC, zarówno osobniki płci męskiej jak i żeńskiej rozwijały tolerancję na przeciwbólowe działanie THC, jednak samice reagowały znacznie większą tolerancją na ten kannabinoid w porównaniu do samców. Badania nad aktywnymi efektami hormonalnymi (np. gonadektomia) sugerują, że testosteron może tłumić wrażliwość gonadektomizowanych samców i samic szczurów na upośledzające motoryczne działanie ogólnoustrojowego THC, jednocześnie zwiększając wrażliwość samic, ale nie samców, na antynocyceptywne działanie THC przeciwko ostremu bólowi; i odwrotnie, estradiol może zwiększać wrażliwość samic i samców szczurów na działanie antynocyceptywne THC bez znaczącej zmiany ich wrażliwości na działanie upośledzające ruch THC, chociaż efekt estradiolu nie jest spójny we wszystkich badaniach. Doniesiono, że sam progesteron zmniejsza ogólnoustrojową siłę antynocyceptywną THC.

Rezultaty tych eksperymentów doprowadziły do udziału ludzi w badaniach klinicznych, które badały różnice w przeciwbólowym działaniu kannabinoidów u obu płci. 

U ludzi istnieją również dowody na to, że hormony gonadalne wpływają na układ kannabinoidowy. Na przykład wykazano, że ton endokannabinoidowy zmienia się w cyklu miesiączkowym. Maksymalne poziomy anandamidu w osoczu obserwuje się podczas owulacji i są one dodatnio związane z estradiolem, hormonem luteinizującym i hormonem folikulotropowym, co sugeruje, że hormony te mogą odgrywać rolę w regulacji poziomów anandamidu. Biorąc pod uwagę dowody w literaturze przedklinicznej, że zmiany w tonie endokannabinoidowym w cyklu żeńskim są również pośredniczone przez zmiany gęstości receptora kannabinoidowego, powinowactwa i funkcji, związane z fazą menstruacyjną zmiany w tonie endokannabinoidowym wpływają na behawioralne działanie marihuany i kanabinoidów. 

Według naukowców za ten stan są odpowiedzialne czynniki psychologiczne, społeczne, genetyczne oraz hormony płciowe. U kobiet bardzo duże znaczenie w odczuwaniu bólu ma faza cyklu. Wynika z nich, że za silniejsze odczuwanie bólu odpowiada podwyższony poziom estrogenów i to jest związane z koniecznością przyjmowania wyższych dawek leków przeciwbólowych. Naukowcy wykazali, że kobiety znacznie intensywniej odczuwają ból przed miesiączką ze względu na wysoki poziom estrogenów.

A jak jest z odpornością na ból u mężczyzn?

W 2016 roku zostały opublikowane wyniki badań, w których brali udział regularni użytkownicy marihuany w liczbie 42 osób (po połowie kobiety i mężczyźni). Eksperyment polegał na losowym przydzieleniu uczestników do jednej z dwóch grup (osobno mężczyźni, osobno kobiety), gdzie palili skręty konopi zawierające THC w stężeniu 3.56 – 5.60% oraz grupa placebo -paląca również skręty z konopi pozbawione THC. Do eksperymentu wprowadzono test Could Pressor (CPT – model do badania bólu i skuteczności klinicznej). Uczestnicy zanurzali jedną rękę w wodzie o temp. 4 stopnie Celsjusza, czas upływający od chwili zanurzenia ręki do zgłoszenia objawów bólu świadczył o wrażliwości na ten czynnik, a czas potrzebny do wycofania ręki pozwolił na ustalenie tolerancji bólu. 

Wyniki badań pokazały, że u kobiet, zawarte w konopiach THC nie zmniejszyło wrażliwości na ból, natomiast u mężczyzn, którzy palili konopie zawierające THC znacznie, zmniejszyła się wrażliwość na ból w porównaniu z grupą placebo. Natomiast palenie marihuany zawierającej THC zwiększyło tolerancję na ból w obu grupach mężczyzn i kobiet, efekt ten był bardziej odczuwalny w krótszym odstępie czasu po wypaleniu skręta.

Typowe różnice w działaniu kannaboinoidów ze względu na płeć to:

• Mężczyźni są większymi fanami marihuany, szybciej odczuwają efekty wywołane przez związki czynne, zawarte w marihuanie oraz częściej dochodzi u mężczyzn do uzależnienia. Poza tym THC powoduje zwiększenie objętości żołądka na czczo, a co za tym idzie zwiększony apetyt oraz zmniejszenie ochoty na seks.

• Kobiety natomiast częściej sięgają po marihuanę medyczną. Po przyjęciu takiej samej dawki kannaboinoidów kobiety doświadczały większego haju, a ich krew zawierała więcej THC. Badania wykazały, że kobiety mają większą tolerancję na ten związek. U większość kobiet zmniejszony jest apetyt podczas palenia marihuany z powodu spowolnienia usuwania treści pokarmowych z żołądka. Jeżeli chodzi o skutki uboczne, kobiety częściej niż mężczyźni skarżą się na zawroty głowy, uczucie niepokoju i katalepsji (zawieszenia się). Pozytywne jest to, że podnosi się libido u kobiet.

Podsumowanie

Z badań przeprowadzonych przez naukowców wynika, że kobiety i mężczyźni różnią się nie tylko hormonami, narządami płciowymi, budową ciała, emocjami, odczuwaniem bólu, ale również układem endokannabinoidowym. Jednak warto pamiętać, że – niezależnie od płci – każdy człowiek jest inny i również tym należy tłumaczyć różnice w stosowaniu i działaniu kannabinoidów.